Jes. 40,1-5.9-11 Ps. 85 2 Petr. 3,8-14 Mc. 1,1-8
Ik ben nu 25 jaar diaken en ik heb mij dus zeker 25 keer intensief bezig gehouden met de lezingen van de Advent. “Hij komt” dat is wat wij elkaar jaar in jaar uit voorhouden. En straks is het Kerstmis; en dan zeggen we -dat Hij gekomen is-. Daarna ruimen we de Kerststal weer op en dan beginnen we weer gewoon met de zondagen door het jaar, tot de Veertigdagentijd en dan wordt het ook vanzelf wel weer Pasen. En is er ondertussen dan iets nieuws te verwachten? Of draaien we gewoon in de vaste molentred mee? Ik moet eerlijk bekennen dat ik soms wel eens een beetje ongeduldig wordt. In plaats van de ervaring dat God zich nog eens laat zien met kracht, zoals Jesaja belooft, lijkt ons christenvolkje steeds verder af te brokkelen. Zo kun je naar jezelf en ons kleine samenzijn kijken. En dat is misschien helemaal niet verkeerd, want dat is óók de realiteit van dit moment. En wij mogen de kop niet in het zand steken. Wat kan voor ons dan toch die belofte betekenen? Want een belofte van God is geen loze belofte…....”Troost, troost mijn volk…” -“Ja, Heer, dat hebt U al zo lang geleden gezegd en dat doopsel met de heilige Geest, daar is toch ook niet zoveel van terecht gekomen?”-
"Wat weet jij daarvan? Is voor mij niet één dag als duizend jaren en duizend jaren als één dag? Weet jij hoe de wereld eruit gezien zou hebben zonder Mijn komst? Zonder al Mijn volgelingen, die eeuwenlang vorm hebben gegeven aan onderwijs, gezondheids –en armenzorg? Weet je wel wat je zelf voor een leven je gehad zou hebben, als je Mij niet had gekend?" En inderdaad, als God zo tegen je spreekt dan smelten verzet en ongeduld onmiddellijk. Dan zie je weer dat die kleine 25 jaar in de hele geschiedenis van God met mensen, nog veel minder voorstellen dan een speldenprik. Ik las ergens dat de mens meer dan 125.000 jaar op aarde leeft. Tegen dat licht komt zelfs het christendom met zijn 2000 jaartjes pas net kijken. En het is niet aan mij of aan ons om te bepalen hoe en wanneer God aan onze verwachtingen moet voldoen. Dus als God belooft dat Hij komt, en als voor Hem duizend jaren zijn als één dag, dan moeten we misschien toch nog maar een paar dagen geduld hebben. Maar geen geduld in de zin van; “Het zal mijn tijd allemaal wel duren”.
En als het dan zo is dat wij te klein zijn om de wereldgeschiedenis om te buigen naar een tijd van wereldvrede, waar de visioenen van Jesaja, nota bene 700 jaar voor Christus al van spreken, wat valt ons dan te doen? Wat voor verwachting mogen we dan wèl hebben? Christus wordt geboren, het wordt zeker weer Kerstmis. Maar deze Kerst komt er niemand anders, dan degene die al 2000 keer gekomen is. Dus groot nieuws kan dat voor ons niet meer zijn. Wat wel kan, dat is, dat wij ons op een nieuwe manier open stellen voor Zijn komst. Dat wij meer ruimte maken voor Hem, te beginnen in ons eigen hart, te beginnen met meer werk te maken van ons gebed. Want doorgaans zijn wij allemaal eigenlijk te vol van onszelf. Druk met onze gezondheid, druk met onze carrière, onze bezittingen, druk met zelfbevestiging en het eigen ego. En als je zo vol bent van jezelf dan is er geen plaats voor God om binnen te komen. Dat Hij wil komen, dat is zeker. Dat wil Hij niet alleen met Kerstmis, dat wil Hij gewoon iedere dag;… al vanaf “den Beginne”. Maar zo lang wij te vol zijn van onszelf, is er voor Hem geen plaats. “Een weg banen voor de Heer”, dat betekent voor ons dus -meer ruimte maken-. Ruimte voor Hem, te midden van al onze eigen drukte. Gewoon heel concreet ook; in deze Advent, extra innerlijke stilte zoeken in het gebed, privé, of samen met ons hier in de Kerk. Jezelf nog eens extra toeleggen op “aardig zijn”. Gewoon voor je buurman of buurvrouw. Gewoon een keer wat minder op je goed recht staan, maar de fout van een ander toedekken of vergeven. Gewoon meer aandacht voor een ander. Gewoon een stapje extra zetten voor hem of voor haar…….. In dat kader wil ik ook onze Adventsactie nog een keer noemen; father Patrick, een jonge priester in Ghana, die geld nodig heeft voor het schooltje van zijn parochie. Ach het is niks groots misschien, een druppel op de gloeiende plaat, zeker tegen de achtergrond van de grote wereldproblemen. Maar toch, een school waar de kinderen veilig kunnen leren is geen overbodige luxe. Sowieso denk ik aan het gemak waarmee wij hier in ons superrijke westen met miljarden kunnen smijten, zoals nu bij de aanpak van de corona-crisis. Wat een onrecht ten opzichte van de rest van de wereld! Dus een beetje delen van alles wat wij teveel hebben hoort zeker bij “een weg banen voor de Heer”.
“Vreugdebode van de Heer, beklim de hoogste berg en verkondig het luide; “Uw God is op komst! Zie God de Heer komt met kracht”; dat roept Jesaja ons toe. En wij zijn in de bevoorrechte positie dat onze God er al lang is. Laten we dan niet passief afwachten, maar ruimte maken voor Zijn heerschappij in ons hart, zoals we dagelijks zingen in het getijdengebed; “Eer aan de Vader en de Zoon en de Heilige Geest, zoals het was in het begin en nu en altijd, en in de eeuwen der eeuwen". -Eer brengen aan God-, betekent immers dat heel veel problemen zullen wegsmelten als sneeuw voor de zon. Amen.
Door de kwesties rond de anti-homoverklaring van een reformatorische school en het botsen van het recht op vrije meningsuiting, ook ten aanzien van het beledigen van de profeet Mohammed, is de wens om het bijzonder onderwijs af te schaffen weer “hot”. Zo op het eerste gezicht een begrijpelijke reactie. Want als je vindt dat kinderen ergens “verkeerde dingen” leren, dan is het logisch dat je de bron aanpakt. De vraag is natuurlijk; wat zijn verkeerde dingen en wie bepaalt dat? Want dat is toch de vergissing die verdedigers van de openbare scholen voortdurend maken; echte neutraliteit is onmogelijk en bovendien onwenselijk.
Ik zie het al voor me; je gaat kinderen van alles leren over het timmermansvak, maar je verbiedt ze om het ooit te worden. Zo vertel je bij de lessen over het christendom of over de islam allerlei interessante dingen, maar geeft vooral ook de waarschuwing, of het verbod zelfs, om ooit zelf christen of moslim te worden!
Bovendien, openbare scholen hebben, net zo goed als bijzondere, een eigen ideologie die ze uitdragen. Weliswaar een andere, maar óók een ideologie, die men dan “neutraal” noemt. Als onderwijs echt neutraal moet worden mag alles alleen nog gepresenteerd worden in boekhoudkundige of wiskundige vormen (ik moet nu oppassen dat ik geen boekhouders of wiskundigen beledig die ziel en zaligheid in hun werk steken)en dan wordt het leven oersaai. Dan worden alle mensen zielloze automaten. Nee, de drijfveer voor het leven is datgene waar je enthousiast voor wordt en je wordt enthousiast voor dingen waar je in gelooft. Shit, en dat mag dan weer niet. Of ja, je moet dan geloven in wat de "neutrale school" je voorgehouden heeft.
Pffff…..wordt daar maar eens vrolijk van.
P.s. Gelukkig zijn er naast de institutionele "neutrale" scholen ook net zoveel "bijzondere" schooltjes als er gezinnen zijn. Tenminste, zolang die nog mogen bestaan.
Spreuk. 31,10-13.19-20.30-31, 1 Tess. 5,1-6, Mt. 25,14-30
Op deze laatste gewone zondag van het kerkelijk jaar wil ik u deelgenoot maken van een grote zorg. Er kunnen twee dingen aan de hand zijn; òf ik ben gek aan het worden òf de wereld is gek aan het worden.Zelf denk ik niet dat ik gek aan het worden ben, maar veel mensen die deze preek horen of lezen zullen daar wel anders over denken. Ik ben diaken gewijd en in de Kerk is het zo geregeld dat een diaken mag preken, dat hij “het woord Gods mag verkondigen”, zoals dat heet; dus ik mag u vertellen waarom ik denk dat de wereld gek aan het worden is.Dat er gekke dingen in de wereld gebeuren dat is altijd zo geweest, maar dat de wereld zo massaal aan het ontsporen is; ik weet niet of dat ooit eerder in de geschiedenis voorgekomen is. Eén van de eerste keren dat ik dacht; “Zijn ze nou allemaal gek geworden?” dat was enkele jaren geleden bij het Eurovisiesongfestival. Iemand met de naam Conchita Wurst, ik weet eigenlijk nog steeds niet of het een man of een vrouw is, maar die had in elk geval gewonnen. Hij of zij werd luid bejubeld, niet zozeer om het liedje, maar om zijn of haar verschijning, en het feit dat hij of zij er op zo’n Europees podium voor uitkwam wie hij of zij was.
Vorige week ving ik een flinter op van al het gepraat rond de Amerikaanse verkiezingen. Het was een gesprek met een moeder van drie dochters, die fanatiek Biden-aanhanger was, vanwege het recht op abortus, dat hij verdedigt. “Ja, zei ze, “ik heb drie dochters en ik moet er niet aan denken dat ze straks ongewenst zwanger zijn. Het recht op abortus nemen ze ons niet meer af”. Kennelijk leven de dochters in een wereld waarin ze zich te weer moeten stellen tegen mannen die er continu op uit zijn om hen ongewild te bezwangeren. En àls dat zo is, dan snap ik waarom zoveel mensen, zo fel zijn op dat recht op abortus. Maar het is toch wel een hele gekke wereld.
En dan minister Slob die van de week bakzeil moest halen inzake een school die nog meende dat zij homofilie als iets ongewensts kon definiëren. De complete politiek en de hele samenleving vielen over hem heen; hoe kon hij het in zijn botte hoofd halen dat een school die zich uitdrukkelijk wil profileren als een christelijke school, daar nog vrij in kan zijn? Jawel, abortus wel. Dat moet je jonge mensen al vroeg bijbrengen, dat ze daar altijd recht op hebben als ze ongewenst zwanger worden. Dat twee moeders of twee vaders ook heel gewoon is, daar kun je ze niet vroeg genoeg van op de hoogte brengen. Dat is verplichte lesstof. En dat pappa na al die jaren ook wel eens met een ander vriendinnetje wil spelen, dat valt heel goed uit te leggen. Niets, maar dan ook helemaal niets is meer heilig in onze wereld! Wij met onze Bijbel? Wij zijn achterlijk. Christelijke waarden en normen? Laat me niet lachen! Middeleeuws! Wat wel en niet kan, wordt bepaald door de democratie, de anarchie of pure decadentie. Maar we noemen het allemaal: liefde.
Wil iemand nog weten hoe de Kerk erover denkt? De Kerk heeft namelijk een zeer genuanceerde kijk op alle moeilijke vraagstukken van deze wereld. Natuurlijk wil de Kerk ook niet dat mensen omwille van hun homofiele neigingen buitengesloten, uitgescholden of zelfs mishandeld worden. Verre van dat! Maar de Kerk noemt homofilie wel een intrinsiek ongeordende neiging. Ongeordend omdat er geen sprake is van alleen al de fysieke complementariteit, de lichamelijke wederzijdse aanvulling, die een man en een vrouw wèl hebben. En je kunt bepaalde gevoelens hebben, je kunt zelfs hele sterke gevoelens hebben, maar dat wil nog niet zeggen dat daar dan ongeremd aan toegegeven moet worden. Een man die zich heel sterk aangetrokken voelt tot kinderen, daarvan zeggen we toch ook niet dat het zo erg is dat hij niet mag zijn wie hij is? Of iemand die sterke gevoelens heeft om vreemd te gaan. Dan zeggen we toch ook niet; moet kunnen! Hoewel…. we zijn inmiddels al gewend aan websites als Second Love. “Ben jij gelukkig getrouwd? Ik ook!” Openlijke aanzet tot echtbreuk! En dat mag, want hier hebben we dan weer wèl vrijheid van meningsuiting. En hier komt dat zelfs dicht bij -aanzetten tot geweld-. Want echtbreuk is een vorm van geweld.
Het gaat om twee dingen; enerzijds is daar natuurlijk de zwakheid van de mens, waardoor hij soms over de schreef gaat. Maar als zwakheid als zodanig erkend en beleden wordt, kan dat vergeven worden, desnoods 70 x 7 keer! Anderzijds moeten we de spanning die we voelen ten opzichte van onze lastige neigingen en behoeften niet oplossen door alles wat intrinsiek verkeerd is, maar gauw goed te gaan noemen. Zo werkt het volgens mij niet, maar misschien ben ik wel gek aan het worden. Dat we in de 20ste eeuw leven, daarmee slaat men ons om de oren. Dat is het argument waarmee alle gekheid kennelijk verdedigd kan worden.Wat inderdaad door de tijd verandert, dat is niet het wezen van de mens, maar dat zijn de mogelijkheden, zijn wetenschappelijke inzichten en dergelijke. Het wezen zelf van de mens, verandert nooit; Wat ooit goed was voor een mens, blijft altijd goed voor een mens. Wat in principe schadelijk is voor een mens, is en blijft altijd schadelijk. Echte liefde is voor alle mensen van alle tijden, hetzelfde.
De kiem van alle vreemde uitwassen ligt niet in die uitwassen zelf, maar in het algemeen aanvaarde principe van de anticonceptie. Dáár heeft de mens een fatale breuk aangebracht en grote schade toegebracht aan het meest wezenlijke principe van de mens; de liefde. Want waar het hoogtepunt van het liefdevolle samengaan van man en vrouw normaal gesproken gekoppeld is aan verantwoordelijkheid voor elkaar en voor het mogelijke nieuwe leven, daar is die natuurlijke band plotseling doorgeknipt. En daarmee kan men zich nu schijnbaar zonder enige consequentie verliezen in lustvolle bandeloosheid. En als lustbevrediging, zonder de ermee gepaard gaande verantwoordelijkheid al de boventoon is gaan voeren in de gewone man –vrouw verhouding, waarom zouden mensen met andere behoeften zich dan niet naar eigen inzicht mogen uitleven? Als lust het enige principe is dat telt, dan is toch gewoon alles goed wat lekker is!? Zolang het maar niet onder dwang gebeurt.
Nu ik mij zo druk sta te maken over deze dingen, denk ik terug aan mijn zoektocht in de Kerk. Dat ik met iemand die mag gelden als geestelijk adviseur, hierover in gesprek was en dat ik zei dat ik niet snapte dat de Kerk zich hier zo druk over maakt. “Nee, dat snap ik ook niet”; zei de betreffende pater. Maar inmiddels snap ik het wel. Het gaat om de liefde, om echte liefde, het mooiste en belangrijkste goed van het hele mensenbestaan. Daar mag de Kerk zich best heel druk over maken.
Begrijp me goed, ik pleit er niet voor dat wij, als minderheid, de wetten gaan voorschrijven voor de, in onze ogen, goddeloze meerderheid. Ik pleit er alleen voor dat wij ons eigen geweten niet laten ondersneeuwen door het geschreeuw van diezelfde wereld. En nogmaals, voor de wereld mogen wij de Bijbel er niet meer bijhalen want de Bijbel is zogenaamd een achterlijk boek. Maar zolang ik leef zal de God van de Bijbel, ten diepste tot uitdrukking gekomen in de persoon van Jezus Christus, voor mij toch een belangrijker houvast zijn dan de wetten die een democratische meerderheid òns wil opleggen. Eenvoudigweg omdat het bij Hem wèl om echte Liefde gaat. Amen.
Mt. 5, 1-12a
Vandaag is het feest van alle heiligen, een dag waarop alle heiligen van de kerkgeschiedenis herdacht en geëerd worden. En het is een goeie zet van de kerk om tot heiligverklaring over te gaan, want aan de hand van de geschiedenissen van de heiligen, blijft het gezicht van Christus ook zichtbaar in concrete mensen. Vroeger dacht ik dat heiligen geen echte mensen waren, maar een soort übermensch, een soort geest, met zo’n lichtkrans om het hoofd. Heilig was iemand op grote afstand, iemand zonder één enkel foutje. Totaal onbereikbaar voor wie dan ook. Inmiddels zijn de heiligen toch wat dichterbij gekomen en weet ik dat het gewone mensen zijn die op één of andere manier uitblonken, in hun manier van leven vanuit het geloof. Niet helemaal uit te sluiten valt overigens dat er heiligen in de kerkelijke boeken opgenomen zijn, die daar niet echt thuishoren. Er zijn in de kerkgeschiedenis tenminste tijden geweest dat mensen nogal gemakkelijk heilig verklaard werden om het één of ander. Maar goed, waar het om gaat is dat het leven van de Kerk wel degelijk een lange stoet hele grote mensen heeft voortgebracht. Inmiddels zijn er duizenden heiligen waarvan wij er maar een paar kennen. Mensen die ècht, en soms letterlijk, hun leven gegeven hebben voor God en mens en daarom terecht heilig verklaard zijn. Naast de heiligen die door de Kerk als zodanig herkend zijn, die ons voorgehouden worden als levende voorbeelden, zijn er natuurlijk nog miljoenen heiligen meer. Mensen die misschien niet genoeg zijn opgevallen bij leiding van de kerk, maar die wel degelijk heilig zijn bij God.
We hebben zojuist een lezing gehoord uit de Apokalyps, ofwel het boek van de Openbaring. Als je dat Bijbelboek zo gauw even leest kan het wat zwaar op de maag liggen. De meest vreemde visioenen en beelden van rampen en ellende lijken ons te zullen overkomen, als gevolg van goddeloosheid. Sommige christelijke bewegingen nemen dat allemaal heel letterlijk en voorspellen er het einde van de wereld mee. De momentele corona-crisis past ook mooi in dat beeld natuurlijk. Maar, zo zegt Jezus, “Het komt u niet toe om dag en uur te weten”, dus houdt ik mij niet bezig met dat soort voorspellingen. Bij een wat betere bestudering van het boek Openbaring, blijkt trouwens ook dat de nadruk niet ligt op de bedreigingen, maar op de oproep om te kiezen voor een leven met Christus. Maar wel een serieuze oproep; niet in de zin, van “ach zie maar wanneer je een keer tijd hebt”. Wat dit aangaat, heb ik het gevoel dat het er behoorlijk spant in onze tijd. Want willen wij ons nog wel openlijk een volgeling van Christus noemen. Willen wij er nog voor uit komen dat we bij Hem horen, -in een wereld die Hem niet kent-, zoals de tweede lezing zegt? Zullen wij het uithouden om beschimpt te worden terwijl we Zijn Naam hoog proberen te houden? Durven wij in deze tijd nog zonder te lachen uit te spreken dat we heilig zouden willen worden? Want woorden als “heilig en zonde”, dat lijken wel besmette woorden te zijn, ook onder veel katholieken. Van “zonde” daar willen we niets meer van weten. Het klinkt ons veel te zwaar. We zijn geen zondaars, zo vinden we. Wij maken hoogstens foutjes, onbedoelde vergissingen. En aan de andere kant; mensen zouden je voor gek verslijten, als je serieus zou zeggen dat je heilig wilt worden. We maken foutjes maar we zijn geen zondaars. We bedoelen het goed, maar we hoeven nou ook weer niet heilig te worden. En toch moet het voor de hand liggen; Als wij hier samenkomen om Christus te ontmoeten als wij in het deelnemen aan de heilige Eucharistie ons verenigen met Zijn heilige lichaam, dan is dat toch nergens anders om, dan dat we mèt Hem heilig willen worden? Niet in de zin van een heilig boontje; een boon is niet heilig. Nee, heilig in de zin van; heel-zijn, mens-zijn uit één stuk. Leven dat beantwoordt aan Gods bedoelingen met ons; Beeld en gelijkenis van Hem te zijn. Dat is heilig zijn.
En hoe wordt je dan heilig? Naast de zaligsprekingen die we zojuist hoorden wijst de Kerk daar twee wegen voor aan die niet gescheiden mogen worden; De ene weg is de weg van actie…, betrokkenheid, concrete hulp aan elkaar. De andere weg is die van contemplatie…. beschouwing, inkering gebed en vroomheid. Ga je de ene weg; alleen die van de actie, dan dreig je uit te komen bij fanatisme en eigenwaan. Ga je alleen de andere weg, die van de vroomheid, dan zou je weleens wereldvreemd en zelfgenoegzaam kunnen worden. De èchte heiligen zitten in het midden; ze leven verbonden met God en zijn betrokken op mensen. Natuurlijk ieder naar eigen vermogen, rekening houdend met leeftijd en levensstaat. Maar iedere mens is uniek en alleen God kent de roeping van ieder van ons. Alleen jij zelf kunt beoordelen In hoeverre je beantwoordt aan die roeping en of je er misschien nog in kunt groeien.
Laten we ons in elk geval blijven richten tot de Heilige bij uitstek; deel hebben aan Zijn heilig Lichaam. zodat we dóór Hem worden wie we zijn; door ons doopsel geheiligde kinderen van God. Amen.