Afgelopen maandag is de Notre Dame afgebrand. Wereldwijd nieuws. CNN zat er bovenop. Verschrikkelijk natuurlijk. Doodzonde van zo’n prachtige kathedraal. Wat mij nog het meest ontroerde waren al die mensen die zachtjes het Ave Maria voor haar zongen. Maar de Franse president heeft al gezworen dat ze gerestaureerd zal worden. Spontaan ook, worden tientallen miljoenen toegezegd voor de restauratie. Blijkbaar zijn er zo’n rijke mensen in de wereld, die dat zomaar kunnen. Bedenkelijk is het ook. Maar ik geloof dat ik er wel blij om ben. Dat ik het ook wel snap. Zo’n prachtig monument. Maar iets in mij zet ook wel vraagtekens bij die spontane uitbarsting van liefde voor een kerkgebouw. Want op hetzelfde moment dat de miljoenen binnenstromen voor de Notre Dame, staan overal in ons rijke westen, misschien niet zo’n fraaie, maar toch ook hele mooie kerken te verpieteren. Ze worden met sluiting, of zelfs met sloop bedreigd. Ook voor ons mooie “Jacobus de Meerdere-kathedraaltje” is een kerkenvisie bedacht, die haar over levert aan commerciële partijen, als we niet uitkijken.

Maar goed, dat gaat dan nog over de gebouwen; belangrijk, maar niet onmisbaar. Jezus heeft het zelf ook gezegd: het gaat niet om de stenen tempels, het gaat om de tempel van ons hart. De stenen tempels zijn een middel; een belangrijk middel, maar niet het doel. Het doel dat zijn wij. Het gaat om ons. En dan denk ik: waren de mensen die zo treuren om de Notre Dame ook maar zo begaan met het ernstig in verval geraakte besef van de Heilige Eucharistie.

Het treurigste voorbeeld van dat verval dat ik ken, speelt 25 jaar geleden. Een goede vriendin van ons, een gelovige vrouw, lag in het ziekenhuis en op zaterdagavond kwam men opnemen wat de mensen op zondagochtend wilden eten. En zij ving op hoe dat er aan toeging in de zaal: “Kaas, of rookvlees op de boterham? Melk of Karnemelk? Koffie of thee? Een hostie erbij?” “Een hostie?, zegt de aangesprokene, “Wè is dè?” “Och”, zegt haar buurvrouw, “das zo’n klein wit dingeske van de kerk”. “Oh ja, dan doe er mij ook maar een hostie bij”. Ook vandaag zie je hier bij iedere uitvaart, Jan en Alleman naar voren komen om Het Heilige Lichaam te ontvangen, terwijl men geen flauw benul heeft, van wat het eigenlijk is. Het zijn geen kwade bedoelingen, maar mensen weten gewoon niet beter. Maar deze praktijken zorgen er wel voor dat het besef van het bijzondere, het heilige van de eenwording met het Lichaam van Christus, ernstige schade oploopt. Het is natuurlijk wel een beetje lastig om hierover te beginnen tegen u. Want mensen die op Witte Donderdag naar de kerk komen die zijn daar niet zomaar: die weten doorgaans wel wat de Eucharistie is. Althans? Weten….. en ècht kennen is natuurlijk nog twee. Ik geloof tenminste niet dat iemand van ons in staat is om ècht te laten zien of klip en klaar uit te leggen, wat de Eucharistie is. Alles wat we erover kunnen zeggen, is maar “tot op zekere hoogte”. Tenslotte leeft in ieders hart de persoonlijke ervaring, de persoonlijke beleving, de persoonlijke diepte bij die Eucharistie. Wat gebeurt er werkelijk in je hart, als Jezus tegen jou zegt: “Neemt en eet, dit is Mijn Lichaam”.

De Eucharistie is geen kwestie van even “gauw uitleggen en dan weet ik het”. Het is een kwestie van verlangen en een levenslang groeiproces. Een verlangen om God te leren kennen en te leven vanuit vriendschap met Hem. Gevoelig voor de eucharistie word je op meerdere manieren: je kunt er eens een goed boek over lezen, je kunt er over nadenken en je kunt er actief aan deelnemen. Een tijd geleden kregen wij vanuit Rome de “instructie over het vieren van de Eucharistie”. Een behoorlijke reeks aanbevelingen over wat we hier wel en niet moeten doen. Over de preciese taakverdeling tussen lectoren, diaken, priester, misdienaar, enz. Het zijn natuurlijk dingen voor de buitenkant en sommige mensen vinden het maar “poespas”. Maar ik weet en ervaar, dat ook door de hele konkrete zorg voor de Eucharistie, haar heiligheid opnieuw tastbaar kan worden. En het gáát dan wel niet om de buitenkant en de versiering, maar toch, de zichtbare buitenkant stelt wel degelijk ook de onzichtbare binnenkant present. Misschien voel je niet dat je zou moeten of willen knielen. Misschien wel, maar ben je er niet aan toe, of schaam je je. Maar door het toch te doen, raak je letterlijk de grond en dat doet iets met je. Actieve deelname, vóór in komen zitten, mee zingen, hardop mee bidden, dat zijn allemaal dingen waar je misschien even doorheen moet, maar ze helpen je tenslotte wel, bij het beter verstaan van de Eucharistie. En het is de moeite waard. Als je de Eucharistie écht verstaat met je hart, dan heb je alles wat nodig is om te leven. Dan ben je nooit meer alleen want dan is God altijd bij, en in jou. En als wij onze dagelijkse dag werkelijk doorbrengen, levend vanuit de Eucharistie, dan zijn wij liefhebbende, trouwe en aantrekkelijke mensen. Dan restaureert God met ons Zijn Kerk, al Zijn kerken, al onze harten, als vanzelf. 

Witte Donderdag wordt gevierd als de instelling van de Heilige Eucharistie, en in Pater Nuyens wil ik alle priesters dankzeggen. Dank, dat zij de heiligheid van de Eucharistie, met hun persoonlijke levenskeuze hebben willen onderstrepen. Nog zoiets wat voor het afbrokkelende geloof in onze wereld totaal onbegrijpelijk is geworden: dat een mens de keuze kan maken om af te zien van een gezin omwille van de dienst aan God en mensen. Ik mag het niet te lang maken want de priester moet zo meteen nog een heleboel voeten wassen. Godzijdank voor Christus, voor de Heilige Eucharistie en voor de mensen die er hun leven aan gaven en geven.

Amen.