Matteüs 2,13-15.19-23

Het is een beetje vreemd dat op de feestdag van de heilige familie dit Evangelie klinkt. Want niet zozeer de heiligheid van de familie staat hier centraal, maar eerder het feit dat ze op de vlucht is. En met je kind op de vlucht slaan is niet per se een uitdrukking van heiligheid; elke vader en moeder zou dat doen als het nodig was. Gezinnen op de vlucht, we kennen allemaal de schrijnende beelden van verdrinkende vluchtelingen op de Middellandse zee, of stikkend in zeecontainers. “Gelukzoekers”, worden ze vaak genoemd, maar ik denk dan: “Wat is er op tegen om je geluk te zoeken?” Dat zouden wij toch ook doen als we in een situatie verkeerden die geen toekomst bood? Amper een generatie geleden zijn er tenminste nog heel wat Nederlanders hun geluk gaan zoeken in Canada en Australië. Vluchteling word je niet voor de lol.

Maar bij vluchtende, bedreigde gezinnen hoeven we niet alleen aan buitenlandse mensen te denken. Ook in ons eigen land staat het gewone gezin behoorlijk onder druk, niet van buitenaf, maar van binnenuit. Het is inmiddels zover gekomen dat van de hele klucht vriendinnen die één van onze dochters heeft, er niet één meer gelooft in een relatie voor het leven! We zien dat verlies in vertrouwen ook glashard weerspiegeld in het aantal huwelijken dat nog gesloten wordt. In een stad als Tilburg, zo las ik vanmorgen in de krant, heeft meer dan 10% van de kinderen contact met jeugdhulpverlening. 16% van de kinderen leeft inmiddels in een éénouder gezin. 

“Ben jij gelukkig getrouwd? Ik ook.” U kent wellicht die reclame van de datingsite Second Love. Openlijk wordt ertoe opgeroepen om je echtgenoot te bedriegen, ook als je eigenlijk gewoon gelukkig bent. En er zit niet eens een disclaimer, geen waarschuwing, bij. Reclame voor sigaretten, dat mag niet meer op TV, omdat je er kanker van krijgt. Maar dit soort kankerverwekkende reclame mag wel, desnoods op primetime! Paus Johannes Paulus heeft zoveel jaren geleden een profetische blik gehad toen hij voorspelde dat het ongebreideld ter beschikking stellen van anti-conceptie desastreuse gevolgen zou hebben voor relaties en gezinnen. Het is nou eenmaal zo dat de duivel zich het liefst verstopt in zaken die op het oog geen kwaad kunnen. De Schepper had het zo geregeld dat de intieme vereniging van man en vrouw tot nieuw leven zou leiden; dat liefde en verantwoordelijkheid twee zaken zijn die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn,  dus. Maar de mens heeft iets bedacht om die verantwoordelijkheid los te koppelen, waardoor het genot los verkrijgbaar is geworden. Zo worden mensen in staat gesteld elkaar meer en meer als consumptie-artikel te benaderen; bruikbaar zo lang het leuk en lekker is. En dát is de grote bedreiging van onze gezinnen. Terwijl ik dit zo bij elkaar zet, moet ik denken aan dat verhaal van die rijke die in de hel brandt en die Lazarus sommeert om water te brengen, waarop Jezus zegt: “De kloof tussen ons en hem is onoverbrugbaar”. Want heeft het "échte" leven deze discussie niet al eindeloos ver achter zich gelaten? Is de zogenaamde vrijheid die mensen op dit punt bereikt hebben niet volledig onbespreekbaar  geworden?

Maar of zij gemakkelijk verteerbaar is of niet, wij mogen de waarheid niet onder het vloerkleed vegen. En wat kunnen wij er vervolgens mee? Wat natuurlijk niet verstandig is, is om een en ander te vuur en te zwaard te gaan bestrijden. Maar misschien kunnen we wel kleine stapjes zetten, bijvoorbeeld door niet al te gemakkelijk mee te praten met de gevestigde meningen; dat het allemaal wel goed is. Voor de rest denk ik dat we het vooral van eigen voorbeeld en gebed zullen moeten hebben. De heilige familie die we vandaag vieren is gefundeerd op de overgave van Maria aan God, waar ze zegt: “Mij geschiede naar Uw woord”. Zelf een heilige familie te zijn of te worden is wel een hoog ideaal. Maar ondanks dat het moeilijk is, mogen we ook dat niet onder de mat vegen. Bovendien eist God van ons geen heiligheid op voorhand. Groei begint bij het besef van de noodzaak om te groeien. Als wij met Hem onderweg willen zijn en blijven, zal Hij ons ingeven wat we moeten doen bij de concrete vragen van alledag. Mogen we vanuit de Eucharistie, vanuit de intense nabijheid van onze God, de kracht en de wijsheid ontvangen om op een gezonde manier te bouwen aan onze Kerk, als een heilige familie. Amen.