Net als bij de meeste families, hebben wij met Kerst altijd één middag/avond dat alle kinderen met echtgenoot of vriend thuiskomen voor het familiediner. En een vast onderdeel van deze bijeenkomst is, als er iemand nieuws bijgekomen is, een nieuwe vriend of vriendin, dat we dan het filmpje laten zien waarin onze kinderen, destijds 12, 9,7 en 4, spontaan het kerstverhaal hebben uitgebeeld in een toneeltje. Natuurlijk generen ze zich dan een beetje voor hun partner, -dat ze ooit zo gek gedaan hebben- maar van de andere kant vinden ze het ook wel weer leuk; want het is schattig, hilarisch en ook wel serieus. Ze doen in elk geval hun uiterste best. De oudste heeft de regie, de jongste wil koning zijn; geen rekening houdend met het feit dat hij dan pas helemaal aan het eind het toneel op mag. Afijn onze middelste dochter is St. Jozef en als dan het kindje Jezus geboren is, dan zegt zij met haar best mogelijke St. Jozefstem; “Ja, laten we het kindje hier maar neerleggen, bij de os en de ezel, dan kunnen die hem warm houden…… met hun adem”. Dat heeft ze kennelijk ergens geleerd; dat de os en de ezel er zijn om het kindje Jezus warm te houden. Hebt u er weleens bij stil gestaan waarom er een os en een ezel in de stal zijn? Toevallig? De ezel, daar had Maria toch opgezeten? Of zomaar wat beesten uit die tijd? Nee, toevallig is het zeker niet. De os en de ezel zijn afkomstig uit een oude profetie van Jesaja. En die profetie luidt; “Een os kent zijn eigenaar, een ezel de krib van zijn meester; maar Israël weet van niets, Mijn volk heeft geen begrip. Zij hebben Jahwe verlaten, Israëls Heilige veracht, zij hebben Hem de rug toegekeerd”. “Een os kent zijn eigenaar, een ezel de krib van zijn meester; maar Israël weet van niets”. De os en de ezel worden vaak gezien als domme dieren; en het wil dus wat zeggen als deze domme dieren hun Heer wel kennen, terwijl -velen geen begrip hebben-.

De heilige familie, dat vieren we vandaag. Heilige familie. Twee oude woorden? Spruitjeslucht? Wie wil er nog heilig genoemd worden? En de familie, het gezin? Jawel, de Bijbel is er nog duidelijk over. Die erkent het belang van het gezin maar al te goed als onmisbaar fundament van het geboren worden, het opgroeien, aanleren van sociale vaardigheden, onvoorwaardelijk samen delen, vergeven, enz. enz. Er is niet voor niets al aandacht voor het gezin in de 10 geboden; “Eert uw vader en uw moeder, dan zult ge lang leven in het land dat de Heer u zal geven”. Dat wisten de joden al honderden jaren vóór Christus. Maar dat gezin staat vandaag de dag onder druk als nooit tevoren. De opkomst van talloze gezinsvervangende relatievormen, die meestal in hun aard onvruchtbaar zijn, lijkt onstuitbaar.

Ja en wat is dan nog heilig? Heilig is “heel, verbonden tot eenheid, niet gebroken”. Verbonden tot eenheid, en wie of wat is de ultieme eenheid? God is Een. De ene God van Abraham, Isaac en Jacob, onze Schepper; die is één. “Ik geloof in één God, de almachtige Vader, Schepper van hemel en aarde…….en in Zijn Zoon Jezus Christus”: dat zeggen we toch? Zeggen we het omdat het ons zo aangeleerd is, of geloven we het ook echt? Het is zo ontzettend belangrijk, dat we dat met ons hart kunnen beamen, of leren beamen. Want als we zeggen dat we niet geloven dan betekent dat, dat wij alles, het hele leven, zelf zullen moeten uitvinden. Als wij niet in God geloven moeten we in iets anders geloven, want in niets geloven is voor een mens per definitie onmogelijk. Hoe dat ook zij; “Als wij niet in de ene God geloven dan vervalt uiteindelijk elke grond voor ordening, dan glijdt tenslotte alles terug naar de chaos waaruit het genomen is. Chaos, zoals het was voordat God sprak. Want het spreken van God, bracht, zoals het Scheppingsverhaal vertelt, -orde in de chaos-.

“Wat een somber beeld”: zullen sommigen zeggen. Ik kan het niet helpen; het is de waarheid. Zonder God glijdt onze samenleving terug naar de chaos. Niet in één generatie natuurlijk; 2000 jaar christelijke beschaving wordt niet in één generatie vergeten. Wij hebben met zijn allen nog wel weet van wat goed en slecht is, en dat vertaalt zich voorlopig nog wel in onze keuzes die een democratisch bestel overeind houden. Maar godsverduistering betekent onherroepelijk ook  verval van gedeelde waarden en normen, verlies van een ijkpunt voor de mensheid.

Helaas is het zo dat je bij de meeste mensen niet meer met dit soort praat hoeft aan te komen. “Achterhaald, wij weten het zelf beter”. Maar hoe waar dus wat Jesaja zei; “Een os kent zijn eigenaar, een ezel de krib van zijn meester; maar Israël weet van niets, mijn volk heeft geen begrip”. 

Mogen wij tot het volk behoren dat nog wel zijn Meester wil kennen. Mogen wij proberen wel te leven volgens de wijsheid, de waarden en de normen van 5000 jaar joods-christelijke beschaving. En moge God ons daarbij helpen. Amen.