Barricades opruimen. 2e Advent C 2024
Dinsdag jongsleden hadden we, zoals iedere week, catechese voor volwassenen. Met een groep van zo’n 20 personen, jong en oud, hebben we het vooral over het Scheppingsverhaal gehad. Zoals u weet loopt dat verhaal niet zo goed af voor de mens. Hij wordt uit het aardse paradijs gestuurd omdat hij ervoor kiest om eigengereid tegen Gods wil in te gaan en precies dat ene te doen wat God verboden had. Wij lezen dat verhaal meestal alsof het enkel over het begin gaat, maar het Scheppingsverhaal is een door God geïnspireerd mythisch verhaal, dat meer dan over het begin van het leven, gaat over de beginselen, de principes oftewel de fundamentele gesteldheid van het menselijk leven van alle tijden. Zo, zoals het Scheppingsverhaal dat beschrijft zo is de mens. God heeft de mens vrij geschapen en hunkert sinds de Schepping naar ons eerlijke antwoord op Zijn genadegave.
En dan ontvouwt zich de menselijke geschiedenis. En in die geschiedenis is het volk van God verschillende keren in ballingschap geweest. - U weet wat ballingschap is; het onvrijwillig gedeporteerd zijn naar een vreemd land, om daar meestal slavenarbeid te doen-. Iemand met een beetje Bijbelvastheid kent het verhaal van Jozef en zijn broers en hun vader Jacob die eerst gastvrij in Egypte worden ontvangen, maar later in gevangenschap slavenarbeid moeten verrichten. Later, onder Mozes, komt dan een einde aan deze ballingschap; u kent het spectaculaire verhaal van de doortocht door de rode zee, op weg naar het beloofde land. Heel veel later is dat beloofde land overhoop gehaald, onder andere door de Perzen en de Babyloniërs die een groot deel van het Godsvolk opnieuw in ballingschap hebben gevoerd; bekend onder de Babylonische Ballingschap. En dan komen we bij de eerste lezing van vandaag terecht. Het boek Baruch spreekt vol vreugde over de bevrijding en de terugkeer van het volk uit die ballingschap en over het feit dat God voor hen de weg terug naar huis heeft voorbereid. Wij lezen daar zojuist; “Te voet gingen zij van u heen, weggesleept door de vijand, maar eervol brengt God hen terug, gedragen als op een koningstroon. God beval alle hoge bergen en eeuwige heuvels te slechten en de dalen op te vullen, zodat het hele land een effen vlakte wordt en Israël veilig optrekt onder de glorie van God”. Maar er gaat dus zowel hier als bij de tijd in Egypte een lange tijd van slavenarbeid en ellende aan vooraf. Er is al die jaren een hevig verlangen onder het volk naar het einde daarvan. En het einde is gekomen; Aan Egypte kwam een einde, het volk trok naar het beloofde land. Aan Babylon kwam een einde, het volk kon terug naar huis. Het gaat hier om concrete gebeurtenissen.
En dan zult u misschien denken. Oh, interessante geschiedenissen, maar wat heb ik eraan? Nou, de ballingschap van het volk heeft niet alleen een concrete betekenis, het staat ook symbool voor alle vormen van geestelijke dwaling: het staat symbool voor onze afstand tot God. Het beloofde land vertegenwoordigt onze vriendschap en geborgenheid in God. Ballingschap is alles dat ons vandaag wegvoert van die geborgenheid in God alles waardoor de afstand tot Hem toeneemt. Allemaal zijn we ballingen in de mate waarin we vastzitten aan onze zondigheid. En dan komen we bij ons Adventsverlangen. Dat God deze afstand, deze ballingschap van ons mag opheffen. Dat Hij dichterbij komt, dat Hij ons thuis brengt. Al onze angsten, al onze stress, al onze onrust al ons onbehagen; het heeft allemaal te maken met onze ballingschap, onze afstand tot God. Dat verlangen wordt door geen ander lied zo mooi uitgedrukt als in de Adventshymne; O come o Come Emanuel.
Als u straks thuis komt moet u de computer eens aanzetten en op Youtube naar die titel zoeken en u vindt er tientallen uitvoeringen; van zwaar klassiek tot vrolijk licht; maar allemaal prachtig. Persoonlijk heb ik de voorkeur voor de Engelse versies:
(klik op de vertaling voor een voorbeeld)
And ransom captive Israel
That mourns in lonely exile here
Until the Son of God appears
Rejoice, rejoice, Emmanuel
Shall come to thee, O Israel
"O kom o kom God met ons. En verlos het gevangen Israël. Dat treurt in eenzame ballingschap hier Totdat de Zoon van God verschijnt. Verheugt u, verheugt u, God met ons zal tot u komen, o Israël". U hoort waar het volk om smeekt; verlossing uit Ballingschap die door God bewerkt zal worden. Dat God voor hen een weg zal aanleggen waardoor het volk weer thuis kan komen. Die feestelijke gebeurtenis. Daar gaat de eerste lezing van Baruch over.
En wat houdt die ballingschap vandaag voor ons in. Ik zei het al een beetje. Het gaat over onze gevangenschap in talloze verslavingen; Dat gaat echt niet alleen over alcohol en drugs, wij kunnen aan van alles verslaafd zijn. Iemand heeft eens tegen mij gezegd dat de zwaarste verslaving van deze tijd is ons eigen ego.. Ik, ik, ik. Ik ben, waar alles om draait. Zelfgenoegzaamheid, onverschilligheid ten opzichte van de dingen van God, materialisme, niet willen vergeven, dat zijn allemaal blokkades die ons in de weg staan; in Bijbelse termen, dat zijn de bergen die onze weg naar het beloofde land blokkeren. Wij verlangen naar iemand die die bergen slecht en de dalen opvult, zodat de weg naar God begaanbaar wordt. De profeet Jesaja belooft dat het gaat gebeuren en het gaat gebeuren, nu in de laatste profeet, Johannes, die verwijst naar de komst van Jezus.
Wie is Jezus? Een goeie mens, een interessante figuur, een goede leraar? Nee, veel meer dan dat; Let op wat Hij zegt van zichzelf; “Ik ben de weg, de waarheid en het leven”. Kijk even alleen naar het eerste woord; Ik ben de weg. Waarom heeft God zijn Zoon naar ons gestuurd? Opdat Hij voor ons de weg kan zijn om uit onze ballingschap te geraken en terug te komen in het Beloofde land, terug bij God. Dus als je het gevoel hebt vast te zitten in slavernij van wat voor soort dan ook; of het een verslaving, een angst of een ziekte is; richt je op Hem die voor ons de definitieve Weg naar het waarachtige, het volledige en het eeuwige leven opent. God heeft de weg voor ons bereid in Zijn zoon Jezus. Wil je thuiskomen bij Hem? Misschien zijn er sommigen onder ons die van zichzelf het gevoel hebben dat ze het niet waard zijn, dat ze zich te lang niets van God hebben aangetrokken en al heel lang niet meer de mis bijgewoond hebben. “Ik ben zo verdwaald in mijn zondigheid ….enz.” Nou, dan is Advent precies jouw tijd. Jezus wordt jou aangeboden als de Weg. Ga achter Hem aan. Hoe vaak horen we dat niet in het Evangelie; Kom volg Mij. Ik ben de poort, ik ben de weg.
Dat is één kant van de medaille. God die ons in Jezus de Weg gegeven heeft. De andere kant van de medaille horen we bij Johannes. God schiep ons, mensen, zonder onze medewerking; het was puur een genadegeschenk van Hem, maar Hij kan ons niet redden als wij niet mee willen werken. De liefde die God voor ogen heeft, heeft nou eenmaal twee partijen nodig. Liefde kan alleen in vrijheid en met medewerking Ja, Jezus is de Weg maar wil je Hem ook volgen? Dus de andere kant van de Adventsverwachting is dat wij ook aan die weg moeten werken. Heuvels, dat wil zeggen barricades opruimen.
Hoe dan? Nou, het begint met bidden. Richt je hart en je geest op God. Spreek met Hem. En als je niet weet hoe je moet bidden, begin dan met dat tegen Hem te zeggen; “Heer, ik weet niet eens hoe ik moet bidden”; En dan ben je al aan het bidden. Wendt je tot God, op welke manier dan ook. Kom terug naar de H. Mis. Al gaat de helft misschien boven je pet; dompel je onder in de ruimte waarin God tot je kan spreken. Hij geeft die ruimte maar jij moet er in binnen gaan. Als jij je hart open stelt zal Hij tot je spreken; hoe dan ook! Als je iets van verslaving herkent. Doe daar dan iets mee in deze Advent. Leg het bij God neer “Ik ben in de greep van dit of dat en ik kan er niet vanaf komen.” Leg het bij God neer. Als er trots is neem eens genoegen met niet het laatste woord hebben. Misschien is je eigendom en je rijkdom een barricade. Probeer dan eens een beetje matigheid in deze Advent, en geef er wat van aan de armen. De rest kunt u zelf bedenken.
Tenslotte; één van de mooiste Sacramenten van onze Kerk is het Sacrament van genezing en vergeving, ofwel met een, voor de ouderen onder ons, versleten woord; de Biecht. Wendt je met al wat je niet wilt en wat je toch steeds weer doet tot Hem; onze Lieve Heer Jezus, die het geknakte riet niet breekt en de kwijnende vlaspit niet dooft. Heus; de beste manier om barricades op te ruimen die tussen jou en God staan zit hem in het herstellen van gemaakte fouten. Maar meteen daarachter; als herstel van die fouten niet meer mogelijk is; leg het dan bij Hem neer in het Sacrament van vergeving en je relatie met God en met alle mensen zal een enorme boost krijgen. Dat mag onze Adventswens zijn; Dat we allemaal die boost krijgen, Emanuel, God met ons. Amen.